ตอนนี้ หลายคนที่กำลังติดตามข่าวเรื่องการกู้ระเบิดสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 และการกู้หัวรถจักรที่จมอยู่ใต้น้ำในบริเวณสะพานจุฬาลงกรณ์อยู่นั้น อาจอยากจะทราบเรื่องราวในรายละเอียดเพิ่มเติมในหลายประเด็น โดยเฉพาะปริศนาของหัวรถจักรไอน้ำที่นอนสงบนิ่งอยู่ใต้พื้นแม่กลองมา 73 ปี วันนี้ ผมจึงขอนำความรู้มาแบ่งปันเผื่อจะเป็นประโยชน์ต่อการเก็บกู้และการสร้างเรื่องราวต่อไปในอนาคตได้
จมได้ยังไง
ผมพยายามสืบค้นเรื่องราวของการจมของหัวรถจักรฯ มาโดยตลอด จากคำบอกเล่าของคนในสมัยนั้นที่ยังมีชีวิตอยู่บ้าง จากเอกสารหลักฐานต่างๆ ที่ยังพอมี แต่ก็ยังไม่มีความชัดเจนเท่าใดนัก จนกระทั่งผมได้พบกับสมุดบันทึกเล่มหนึ่งของนายสละ จันทรวงศ์ (ท่านเสียชีวิตไปแล้วเมื่อปี พ.ศ.2541) ซึ่งเป็นพ่อผมเอง จึงพอสรุปเรื่องราวการจมของหัวรถจักรฯ ได้ ดังนี้
 |
| ภาพวาดเมื่อปี 2488 สะพานจุฬาลงกรณ์หักช่วงแรกทางฝั่งตลาด โดย นายสละ จันทรวงศ์ |
- 11 ก.พ.2488 เวลา 24:00 น. ฝ่ายสัมพันธมิตรทิ้งระเบิดบริเวณสะพานจุฬาลงกรณ์ วัตถุประสงค์เพื่อต้องการทำลายสะพาน
- 12 ก.พ.2488 ลูกระเบิดหน่วงเวลาที่ทิ้งเมื่อคืน 11 ก.พ.2488 ซึ่งตกอยู่บนสะพานช่วงแรกทางฝั่งเมืองราชบุรี เกิดระเบิดขึ้นในเวลา 06:30 น. ส่งผลให้สะพานจุฬาลงกรณ์ช่วงแรกหักกลางลง ฝ่ายญี่ปุ่นไม่สามารถซ่อมแซมกลับคืนสภาพได้
- 3 เมษายน-1 พฤษภาคม 2488 ทหารญี่ปุ่นระดมแรงงานจากคนราชบุรี จีน และแขก จำนวน 500 คน ทำงานทั้งกลางวันกลางคืน เพื่อสร้างสะพานรถไฟด้วยไม้ทดแทนสะพานจุฬาลงกรณ์เดิม ห่างจากแนวสะพานฯ ประมาณ 5 เมตร
- 2 พ.ค.2488 เปิดใช้งานสะพานรถไฟใหม่ที่สร้างด้วยไม้
- 20 พ.ค.2488 เวลาบ่าย ขณะหัวรถจักรวิ่งผ่านตามปกติ สะพานไม้ที่ผ่านการใช้งานอย่างหนัก ประกอบเป็นฤดูน้ำมีกระแสน้ำเชี่ยวกราก ตัวสะพานโอนเอนไปมา เกิดรับน้ำหนักไม่ไหว จึงหักลงบริเวณกลางสะพาน ส่งผลให้หัวรถจักรที่วิ่งข้ามอยู่นั้น พุ่งดิ่งจมลงสู่ใต้น้ำตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา
 |
| ภาพวาดเมื่อปี พ.ศ.2488 กองทัพญี่ปุ่นการสร้างสะพานรถไฟใหม่ด้วยไม้ แทนสะพานรถไฟเดิม โดย นายสละ จันทรวงศ์ |
ลักษณะการจม
จากบันทึกดังกล่าวผมจึงอนุมานภาพการจมได้ ดังแสดงไว้ตามภาพด้านล่าง ในเวลานั้นยังไม่มีสะพานธนะรัชต์ที่ให้รถยนต์ข้าม (แนวสะพานธนะรัชต์ ปัจจุบันคือแนวสะพานรถไฟไม้ในสมัยนั้นเอง) ดังนั้น ตำแหน่งหัวรถจักรที่จมอยู่ในปัจจุบัน จึงอยู่ระหว่างตะม่อใต้สะพานรถยนต์
 |
| ภาพจำลองแนวสะพานเบี่ยงที่ทำด้วยไม้ของกองทัพญี่ปุ่น และการจมของหัวรถจักร |
 |
| ภาพแสดงแนวสะพานเบี่ยงทำด้วยไม้ จากแผนที่แสดงที่ตั้งจุดยุทธศาสตร์และการโจมตีจุดสำคัญฯ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ.2485 ของนายสละ จันทรวงศ์ |
 |
| ภาพจำลอง ลักษณะการจมของหัวรถจักร จากการสำรวจของนักดำน้ำของกรมการทหารช่าง เมื่อปี พ.ศ.2548 |
ปริศนาที่รอการพิสูจน์
หัวรถจักรไอน้ำที่จมอยู่นี้ ยังไม่มีข้อมูลหลักฐานใดๆ ยืนยันชัดเจนว่าเป็นหัวรถจักรไอน้ำรุ่นใด ได้แต่สมมติฐานไว้ 2 รุ่น ซึ่งใช้งานอยู่ในสมัยนั้น คือ
- รถจักรไอน้ำโมกุล รุ่น C-56 ของประเทศญี่ปุ่น หรือ
- รถจักรไอน้ำ รุ่น P-CLASS ของประเทศอังกฤษ
การพิสูจน์ให้ได้ว่าหัวรถจักรไอน้ำที่จมอยู่นี้เป็นรุ่นใด เป็นเรื่องสำคัญ เพราะจะมีความเกี่ยวข้องกับการวางแผนการเก็บกู้ขึ้นจากใต้น้ำ เพราะแต่ละรุ่นจะมีน้ำหนัก และโครงสร้างที่ไม่เหมือนกัน ซึ่งอีกไม่นานนัก พวกเราคงจะได้รู้กันเสียทีว่า หน้าตาของหัวรถจักรไอน้ำที่จมมานานถึง 73 ปี จะมีหน้าตาเป็นอย่างไร?
*******************
จุฑาคเชน : 4 ก.ย.2561
อ่านเพิ่มเติม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น